Lovende recensie ‘Woorden, waarden, werkelijkheid’ in VO-Magazine: ‘Onderwijsboek van het jaar 2022’
In het VO-Magazine van december 2022 staat een mooie recensie over ‘Woorden, waarden, werkelijkheid’. Dit boek over waardengericht leiderschap is ontwikkeld door het Lectoraat Leiderschap in het Onderwijs van Penta Nova en is afgelopen najaar verschenen. Lees hieronder de recensie uit VO-Magazine van docent Bert Peene. Hij noemt het boek o.a. 'het onderwijsboek van het jaar 2022'.
“Zijn de (kern)waarden die iedere school op haar website presenteert, slechts loze woorden of een levende werkelijkheid? En als ze, zoals op veel scholen, niet meer dan een papieren werkelijkheid zijn, hoe kan een schoolleider er dan voor zorgen dat ze leidend worden in de dagelijkse praktijk? Want voor een school die haar pedagogische en maatschappelijke opdracht serieus neemt, is waardengericht werken een basisvoorwaarde. In Woorden, waarden, werkelijkheid reiken tien auteurs de lezer een toolkit voor waardengericht leiderschap aan.
De toolkit is opgebouwd vanuit twee modellen: het model Waardengericht werken dat feitelijk een bewerking is van Ruth Cohns model voor themagecentreerde interactie (TGI), en het zogenaamde Vierkwadrantenmodel, dat hier gebruikt wordt om diverse vormen van afstemming weer te geven. Samen leveren zij een handelingskader waarin vier dimensies en evenzovele afstemmingsvormen worden onderscheiden.
Oefeningen moeten de lezer helpen vat te krijgen op deze toch wat abstracte materie. Nadat beide modellen in een samenvattend schema zijn geplaatst, worden met name de vier dimensies ieder in een apart hoofdstuk uitgewerkt. Het gaat dan over weten wie je bent en waar je voor staat, hoe je met collega’s tot verbinding kunt komen via waardengerichte interacties en hoe je waarden in praktijk kunt brengen.
In het laatste hoofdstuk zoomen de auteurs in op de toenemende complexiteit van de school – met name de dynamiek in de (wijdere) schoolomgeving – en hoe het leiderschap zich hiertoe kan verhouden met waardenoriëntaties als ankerpunt. De auteurs illustreren hun betoog met herkenbare casussen: situaties uit de onderwijspraktijk die duidelijk maken dat waardengericht werken niet alleen zichtbaar wordt in ‘taaie vraagstukken’, maar bijvoorbeeld ook in een ogenschijnlijk praktische discussie over de vraag of er bij de ingang van de school detectiepoortjes geplaatst moeten worden of niet. Voor wie ‘veiligheid’ een belangrijke waarde vindt, is dat geen punt van discussie; voor wie ‘vertrouwen’ belangrijk vindt, is het dat wel degelijk.
Als je afgaat op zijn omvang, zou je Woorden, waarden, werkelijkheid gemakkelijk voor een niemendalletje kunnen aanzien, maar schijn bedriegt. De auteurs snijden namelijk een onderwerp aan dat voor de maatschappelijke meerwaarde van een school erg belangrijk is, maar waarmee schoolleiders vaak niet goed raad weten. Dat gebeurt ook nog eens op een manier die het werken-met-waarden uit het schimmenrijk van abstracte (onderwijs)thema’s haalt en stevig positioneert tussen al die andere praktische tools die een schoolleider al tot zijn beschikking had. Wat mij betreft mag het boek dan ook gerust tot Onderwijsboek van het Jaar 2022 worden uitgeroepen.”
Over het boek ‘Woorden, waarden en werkelijkheid’
Het boek is tot stand gekomen op basis van praktijkonderzoeken, die zijn uitgevoerd door de leden van het lectoraat Leiderschap in het Onderwijs van Penta Nova, academie voor schoolleiderschap. Deze praktijkonderzoeken zijn gedaan in het po, vo, mbo en hbo onder leiding van dr. Inge Andersen (voormalig lector) en dr. Lisette Uiterwijk-Luijk (voormalig associate lector).
De komende jaren gaat de Onderzoek- en Ontwikkelgroep (OOG) van Penta Nova verder om binnen onze opleidingen de leiderschapspraktijken met deze inzichten verder te versterken en te ontwikkelen.
Het boek Woorden, waarden en werkelijkheid is te bestellen via Uitgeverij Pica.
